MASLOW - 3

  

Tablo 1.

Kendini Gerçekleştirme  ve Kendini Aşmışlığın Karşılaştırması

 

Kendini Gerçekleştirme

Kendini Aşmışlık

Kimlik kazanmak

Potansiyel, arzu, ihtiyaç ve  hangi mesleğin uygun olduğunun bilincinde olmak

Farklı tecrübeler (ör. doğa, mistik, estetik  ve cinsel) edinmek

Gerçek ve ideal benlik

düzeyine ulaşmak

Benliğin ötesine geçmek

İlgi ve yeteneklerinin

farkında olmak

Başkalarıyla olumlu  ilişkiler geliştirmek

Yapabileceğinin en iyisini yapmak

Bağımsız hareket etmek

Etrafına karşı duyarlı olmak

Sosyal bağları güçlendirmek

 

Potansiyelini Tam Kullanan Kişi Potansiyelini tam kullanan kişi ifadesi Rogers’a  ait olup yazmış olduğu“On Becoming a Person: A therapist`s view of psychotherapy” adlı kitabında bunu açmaktadır.

 Bu kavram, Rogers’a göre birey kendini gerçekleştirdiğinde potansiyelini tam kullanan kişi olur .

Bu açıdan bakıldığında potansiyelini tam kullanan kişi Maslow’un “kendini aşmışlık” düzeyi ile benzerlik gösteriyor.

 Hem Rogers hem de Maslow’a göre kendini gerçekleştirmenin tamamıyla yeterli olmayıp bir üst düzeye bireyin hedeflemesi gerektiği vurgulanır.

 Diğer bir deyişle, “kendini aşmışlık” ve potansiyelini tam kullanan kişi kendini gerçekleştirip bir üst seviye ulaşan kişiler olarak belirtilebilir.

 Wong, potansiyelini tam kullanan kişi olmanın yolu “kendini aşmışlıktan” geçtiğini ifade etmektedir.

 Bununda yolu hayatın anlamını tanımlamak ve kendini tanımakla mümkün olduğu açıkça ifade edilir.

 Başka bir ifadeyle, hayatın anlamını bilme,kendini tanıma ve kendini gerçekleştirme bireyin potansiyelini tam kullanan kişi olmasında önemli etkenler olarak kabul edilir.

 Tablo 1’de görüldüğü üzere her iki düzeyde kavramsal ve fonksiyonel olarak farklılık gösterse de “kendini aşmışlık” seviyesi kendini gerçekleştirmenin bir üst düzeyi olduğu aynı zamanda hem tamamlayıcı olması hem de geniş yelpazeli oluşu şeklinde anlaşılmaktadır.

 Kendini gerçekleştirme daha çok içsel gerçekleşme söz konusu iken, “kendini aşmışlık” hem içsel hem de dışsal gerçekleşme şeklindedir.

 Bu bakımdan bir arada meydana gelen bu iki düzey bireyin potansiyelini tam kullanan kişi olmasına imkan sağlamaktadır.

 Diğer bir ifadeyle, bu seviyedeki insanlar hem kendi içlerindeki eğilimlerini gerçekleştirmeye yönelirler hem de grupların ve toplulukların değerleri çerçevesinde etkili rol alma eğilimindedirler.

 Bu şekilde, ihtiyaçlar hiyerarşisi literatüre katkısı olan araştırmacıların çalışmaları değerlendirildiğinde “kendini aşmışlık” düzeyi Maslow’un ifadesiyle en son düzeyde yer aldığı ve daha kapsamlı olduğu anlaşılmaktadır.

 Sonuç Fenomenolojik kuramın önemli kavramlarından olan kendini aşmışlık ilk defa bu çalışma ile Türkçe dilinde literatüre kazanımı güncellenmiş oluyor.

 Her ne kadar ifadenin İngilizce versiyonu biliniyor olsa da Türkçe versiyonun psikoloji alanında kullanımı bulunmamaktadır.

 Kendini aşmışlık alan yazındaki kullanımı terimsel olarak farklı çevirisi özaşkınlık olduğu görülmektedir.

Fakat bu çalışmalarda ihtiyaçlar hiyerarşisi modeli çerçevesinde değerlendirilmemiştir.

 “Kendini aşmışlık” kendini gerçekleştirmeden farklı olarak birey hem içsel sürecini hem de dışsal yönü olan başkalarıyla iyi ilişkiler geliştirme yönünü göstermektedir.

 Özellikle eğitim ve rehberlik hizmetlerinde bireyin tanımada kendini aşmışlık düzeyinin bilinmesi kişinin hem kendi potansiyelin farkında olması hem de başkalarıyla olumlu ve farklı tecrübeler elde etmesinin bilinmesi, etkili eğitim ve rehberlik çalışmaları için büyük bir katkı sağlayacağı açıktır.

 Ayrıca son yıllarda kültürel, manevi ve bireysel farklılıklara dair çalışmaların önem kazandığı ve bu alanlarda yapılan çalışmalarda farklı bulgular meydana gelmesi “kendini aşmışlık” seviyenin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

 En basitinden Batı ve Doğu kültürlerindeki farklılık buna dair güzel bir örnek olabilir.

 Bu yaklaşımla, genellenebilirlik ölçek çalışmalarıyla birlikte kültürel değerler ölçüsünde testlerin geliştirilmesi veya uyarlanması bireyi tanımada sağlıklı sonuçlar elde etmede faydalı olacağı düşünülmektedir.

 Bu çalışma sadece Maslow’un öne sürmüş olduğu “kendini aşmışlık” düzeyi ve buna dair yapılan çalışmaların incelenmesi ile sınırlandırılmıştır.

  Bu düzeyi daha ileri boyutlara taşıyabilmek için özellikle eğitim, psikolojik ve rehberlik alanlarında kendini gerçekleştirmede olduğu gibi bireyin “kendini aşmışlık durumunu” ölçen ve testlerin geliştirilmesi bahsedilen alanlara faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

 Son olarak, ihtiyaçlar hiyerarşisi piramidinde önemli bir yere sahip olan kendini gerçekleştirmenin bir üst düzeyi olan “kendini aşmışlık” seviyesinin bilinmesi ve özellikle eğitim ve rehberlik alanlarında faydalı olacağı umulmaktadır.