MASLOW - 1

 

Koltko-Rivera’nın çalışmasına göre Maslow’un hayatının son dönemlerinde “kendini aşmışlık” adı altında yeni bir ihtiyaç seviyesini dile getirmiştir.

Psikolojik gelişim açısından fenomenolojik yapıya ait Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinin en üst seviyesini temsil eden “kendini aşmışlık” düzeyi ihtiyaçlar hiyerarşisinin bir parçası olup bireyin hem içsel hem de dışsal gelişim süreçlerini gösterir.

 Örneğin bağımsızlık, kendini gerçekleştirme, kimlik başarısı ve etkili sosyal bağ kurma “kendini aşmışlığın” bir ürünüdür.

İlgili alanda “kendini aşmışlık” kavramını Türkçe dilinde ifade eden bu çalışma ilk olmaktadır.

 Bunun yanında günümüzde yapılan çalışmalardaki etkinliği olan kültürel ve bireyselleşme faktörlerinin kendini gerçekleştirme ve “kendini aşmışlık”düzeylerinde farklılık gösterebileceği değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, “kendini aşmışlık” düzeyine dair ölçek ve testlerin geliştirilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.

Özellikle bireyle doğrudan ilişkisi olan eğitim,psikolojik ve rehberlik alanların bu yeni ihtiyaç seviyesini dikkate alarak bireylere uygulanan eğitim, psikoloji ve rehberlik hizmetlerinin güncellenmesinin daha faydalı olacağı umulmaktadır.

Evrensel olarak kabul edilen ihtiyaçlar hiyerarşisi modeli fenomenolojik kuramın esasını teşkil etmektedir.

Gelişiminden günümüze her ne kadar uzun bir zaman geçmiş olsa da güncelliğini korumakta ve özellikle eğitim, psikoloji ve rehberlik hizmetinde önemli bir yeri bulunmaktadır.

Bu modele göre kısaca temel ihtiyaçların karşılanması ve sonrasında bir üst düzey olan psikolojik ihtiyaçların gerçekleşmesi mümkün olduğu kabul edilir.

Aslında bu model bireyin doğasında var olan kendisi olmak ve kendini anlamak diğer bir ifadeyle kendini gerçekleştirmek için öne sürülen bir durumdur.

 İnsancıl kuram bireyin ilgi ve yeteneklerine göre kendini gerçekleştirmesi mümkün olduğuna inanır.

 Kendini gerçekleştirmenin ölçülmesi amacıyla birden fazla ölçekler geliştirilmiştir.

Örneğin, en yaygın olarak kullanılan “Personal  Orientation Inventory” (POI) Shostrom ve “Short Index of Self-actualization” Jones and Crandal tarafından geliştirilen kendini gerçekleştirmeyi ölçmeyi amaçlayan ölçeklerdir.

 Bu bağlamda, bu ölçekleri kullanarak birçok farklı alanın çalışma konusu olmuştur; dindarlık ve mutluluk, ruh sağlığı, meditasyon, maneviyat, kaygı, kişilik, benlik saygısı bunlardan bir kaçına örnek olabilir.

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine son zamanlarda ilk defa ortaya atılan ve önemli bir seviye olan “kendini aşmışlık” düzeyidir.

 Bu kavram kulağa farklı gelse de Türkçeye en yakın çevrisi bu şekilde uygun düşmektedir.

Öteki taraftan “özaşkınlık” olarak çevrilip akademik çalışmalarda bu şekilde ifade edilmektedir.

Bu durum, ihtiyaçlar hiyerarşisinin en önemli düzeyini oluşturduğunu söylemek mümkündür.

 Buna dair ilk çalışma niteliğini haiz olan Amerika Psikolojik Derneğı̇’nin altında yayımlanan “Review of General Psychology” adlı dergide 2006 yılında Koltko-Rivera tarafından ilk kez ifade edilmesiyle “kendini aşmışlık” çalışması diğer yazarların da ilgisini çekmeye başlamıştır.

 Koltko-Rivera “kendini aşmışlık” düzeyini Maslow 1943 ve 1954 yıllarında ihtiyaçlar hiyerarşisine eklemediğini fakat 1969 yılında kitabında ve sonraki yıllarda ise özel dergilerinde vurguladığını belirtmiştir.

Bu çalışmada ifade edildiği üzere ihtiyaçlar hiyerarşisini tekrardan göz atıp Maslow’un ifadesiyle son düzeyi olan “kendini aşmışlık” ile kendini gerçekleştirme arasında farkı irdeleyip literatüre önemli katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

 Türkiye’de buna dair bir çalışmanın bulunmaması bu çalışmanın önemini artırmıştır.

 Ayrıca ilk defa bu kavramı Türkçeleştirerek literatüre önemli bir katkısı olmayı da amaçlamaktadır.

Bunu da yaparken sentezleme çerçevesinde hem Maslow’un eserlerinden hem de bununla alakalı yapılan yabancı dildeki çalışmalar taranmıştır.

 Bu amaçla doküman analizi yöntemi uygulanmış ve incelenen araştırmalar sonuç bölümünde tablo oluşturularak değerlendirilmiştir.

Nitel araştırma verilerinden olan doküman analizi “ yazılı ve elektronik materyallerin- belgelerin gözden geçirilmesi veya değerlendirilmesi için sistematik bir süreç” olduğu şeklinde tanımlandığından bu çalışmada buna dair yapılan araştırmaları etraflıca incelemiştir.